Jo Govaerts (1972) debuteerde op haar 15e met de indrukwekkende bundel 'Hanne Ton'. Ze werd alom geprezen en trad daarmee toe tot het literaire wereldje waar ze vanuit haar jeugdige onbevangenheid naar kon kijken. Daarna verschenen nog drie bundels, die nu samen met de eerste in deze verzamelbundel op de markt zijn gekomen, aangevuld met een aantal nieuwe gedichten. In het voorwoord schetst Maud Vanhauwaert de groei van Govaerts als dichteres. Achterin staat een vraaggesprek tussen Toon Horsten en Govaerts, waarin ook dieper ingegaan wordt op hoe ze in aanraking kwam met literatuur en bv. de Poolse poëzie van Szymborska, die ze vertaald heeft. De poëzie van Govaerts is toegankelijk en bescheiden. Ze tast de wereld om zich heen af in eenvoudige en daardoor herkenbare bewoordingen, maar waaronder vaak een diepere ontginning van het leven zit. 'Ik zie wat ik niet / zeggen kan en niet verzwijgen'. Juist dat dilemma of beter nog die driesprong tussen kijken, niet kunnen zeggen en wel moeten uitspreken, tekent de gedichten. 'als ik de tijd / had zou ik diep nadenken / over de tijd (...). Zeker de moeite waard. Verberg tekst

'Ooit was ik beroemd.' En dat kwam omdat Jo Govaerts als jong meisje debuteerde. Veertien was ze, en ze had haar gedichten, of eigenlijk wist ze zelf niet of ze dat nou echt waren, opgestuurd naar een uitgeverij, en die wilde ze wel uitgeven. Zo verscheen in 1987 Hanne Ton en werd de inmiddels vijftienjarige Jo Govaerts een fenomeen.

In haar debuut, dat meteen ook genomineerd werd voor de C. Buddingh'-prijs, klonk een meisje dat met open blik door het leven danste, laconiek en ernstig tegelijk. "Het schept/ veel verplichtingen mens te zijn."

Govaerts publiceerde daarna nog drie goed ontvangen bundels, maar na 1998 werd het stil. Of beter, ze ging andere dingen doen. Vertalen bijvoorbeeld, Poolse poëzie, onder meer werk van Wisława Szymborska, kinderboeken. Spaarzaam verschenen er nog gedichten. Dat in de tussentijd geschreven werk is nu, samen met de vroegere poëzie opnieuw uitgegeven, in Ik dans me weer bijeen.

De gedichten van toen hebben weinig van hun sprankeling verloren. Er is dat meisje dat al spelend op het strand verwondering aan vergankelijkheid wist te paren. Er is de heldere taal vol subtiele en smakelijke beelden: "Mijn humeur is als spaghetti die/ te lang bleef liggen."

Dat het is of de tijd niet verstreken is, komt ook doordat het werk, met echo's van Slauerhoff en Gorter, nauwelijks aan de actualiteit geklonken is. Govaerts schrijft geen poëzie van het grootse gebaar, maar van de kleine observatie. Natuurbeelden - 'Wat zijn dat voor vogels/ die in hun keel/ kwikronde dauwdruppels gorgelen?' - de mens, zijn verlangens en angsten; het schrijven, en de liefde in 'frisse zomerjurken', littekens waar geliefden elkaar aan zouden herkennen.

In een ietwat surreëel gedicht dat ze tegen het eind van haar pubertijd geschreven zal hebben, brengt ze de dag in herinnering dat ze ter wereld kwam: "Op een dag spuwde mijn moeder/ me uit, het was aardbeientijd,/ ze was kwaad want ze had net/ een groot bord vol geplukt." In de latere gedichten is het jonge meisje zelf moeder geworden. Maar ook dan houdt ze de woorden klein, zoekt ze poëzie in vluchtige, alledaagse momenten: "En geen gedicht/ dat beschrijft hoe iemand/ voor de zoveelste keer het kind/ de billen wist. Dat is geen poëzie,/ dat is."

Jo Govaerts, Ik dans me weer bijeen. Verzamelde gedichten.

Met een voorwoord van Maud Vanhauwaert. Davidsfonds Uitgeverij; 232 blz. € 29,99.

Janita Monna schrijft wekelijks over poëzie.

Waar ik naar verlang vandaag

een frisse zomerjurk te dragen

met blote schouders, een uitgesneden

hals en rug en vooral goed

los om de heupen

waarmee ik dan de tuin in loop

de zon schijnt warm, maar de wind

houdt het draaglijk en brengt

de jurk in beweging en dan

ben jij er natuurlijk ook die

de jurk al even mooi vindt en samen

trekken we hem uit en hangen hem

aan een tak

en liggen te kijken in het gras naar

zo'n frisse zomerjurk in een boom, daar

verlang ik het meest naar vandaag.

Verberg tekst